Stając się spadkobiercą mogę nabyć spadek ,tylko z chwilą śmierci spadkodawcy. Jednakże mam możliwość odmówienia wstąpienia w prawa jak i obowiązki majątkowe zmarłego, gdyż zdarza się, że spadkodawca pozostawił po sobie spore długi. Chcąc ich uniknąć, jako spadkobierca powinienem we wskazanym terminie złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku (np. w postaci takiej jak odrzucenie spadku u notariusza).
Czym różni się odrzucenie spadku od jego zrzeczenia się?
Zrzec się dziedziczenia można tylko za życia spadkodawcy. W takiej sytuacji konieczna jest umowa przygotowana przez notariusza, która zostanie zawarta pomiędzy spadkodawcą a spadkobiercą. Od tego momentu osoba, która zrzekła się spadku jest traktowana jakby nie dożyła otwarcia spadku, a jej udział w spadku zostanie rozdzielony pozostałym spadkobiercom. Warto zapamiętać, że po śmierci spadkodawcy nie ma możliwości zrzeczenia się spadku, a tylko można odrzucić spadek w terminie 6 miesięcy od momentu, kiedy dowiedział się o podstawie powołania. Termin ten nie musi być liczony od chwili śmierci spadkodawcy (tzw. otwarcie spadku), lecz od momentu, kiedy spadkobierca dowiedział się o tym fakcie. Po odrzuceniu spadku udział ten będzie podlegał dziedziczeniu ustawowemu, czyli zostanie rozdzielony pomiędzy pozostałe, dziedziczące osoby.
Jak odrzucić spadek?
Do odrzucenia spadku konieczne jest złożenie właściwego oświadczenia przed notariuszem lub w sądzie rejonowym (sądem właściwym jest sąd rejonowy odpowiedni dla miejsca zamieszkania osoby odrzucającej spadek). Zasadą jest, że takie oświadczenie jest nieodwołalne. Jedyną sytuacją pozwalającą na wycofanie się ze złożonego oświadczenia, jest fakt, że zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby. Z kolei odrzucenie spadku u notariusza dla zachowania ważności wymaga formy aktu notarialnego. Podczas prowadzonego postępowania spadkowego niezbędny jest udział wszystkich spadkobierców jednakowo:
- ustawowych jak i
- testamentowych.
W sytuacji, gdy spadkobierca odrzucił spadek jego obecność, nie jest konieczna, lecz obecni powinni być jego zstępni. Przed wydaniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz jest zobowiązany do spisania protokołu dziedziczenia przy udziale wszystkich osób zaliczanych do kręgu spadkobierców ustawowych i testamentowych oraz osób, którym spadkodawca przygotował zapisy windykacyjne. Protokół sporządzany przez notariusza stanowi substytut protokołu rozprawy. W ramach protokołu dziedziczenia umieszcza się takie informacje jak:
- zgodną dyspozycję poświadczenia dziedziczenia przez osoby, które biorą udział w spisywaniu protokołu w spisywaniu protokołu;
- deklarację o istnieniu lub nieistnieniu osób wyłączających już znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczenia wraz z nimi;
- oznajmienie o znanych testamentach spadkodawcy lub jego braku;
- oświadczenie, że wcześniej nie zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku ani nie toczy się postępowanie w tej sprawie lub nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia;
- deklaracja czy w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub nieruchomość położona za granicą;
- deklaracja czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne;
- oświadczenia dotyczące składanych deklaracji o przyjęciu lub odrzuceniu spadku czy zawartych umów zrzeczenia się dziedziczenia;
- wzmiankę o informacji udzielonej przez notariusza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.
